Bokashi Fermantasyonu ve Kompostu

Evsel atıkları ve organik çöpleri fermente ederek dönüştürme ve doğaya geri kazandırma, dolayısıyla onlardan olumlu bir şekilde kirletmeden ve kirlenmeden kurtulma şekline Bokoshi fermantasyonu, çöp turşusu da denir.

Fermantasyonun sanatsal dönüşümü bu sefer de sıfır atık projesinin belki de en sürdürülebilir, kolay, verimli ve heyecan verici çalışmasıdır.

Evinizden çıkan her türlü çöpü  kolaylıkla imha edebileceğiniz dahası bitkileriniz için muhteşem bir gübre elde edeceğiniz atıklara dönüştürmek çok keyif verici. Bu gübrenin verimi tüm hayvansal gübrelerden ve solucan gübresinden kat kat daha fazla ve üretilmesi de son derece kolaydır.

Doğaya faydalı olma düşüncesini seviyorum. Zarar vermemek artık yeterli değil, faydalı olmak için çalımalıyız.

Ben 2021 Ocak ayından bu yana evimde bokashi fermantasyonu yapıyorum. Hatta kompostlayıp hazır olan topraklarımı ekim için kullandım bile.

Önce, Bokashi nedir?

Japoncada "fermente olmuş organik madde" anlamına gelir. 

Bokashi Yapmanın Avantajları Nelerdir?

• Her türlü evsel organik atık, et ve süt ürünleri, narenciyeler dahil bokoshi yapılabilir.
• Kokusuzdur, kötü koku oluşmaz, en fazla turşu ve sirke gibi kokar.
• Apartman daireleri ve kentsel yaşam için en uygun dönüşüm yöntemidir.
• Bokashi, böcek, sinek ya da fareleri asla çekmez, çünkü fermantasyon işlemi oksijensizdir.
• Yılın her mevsimi ve tüm yıl boyunca yapılabilir.
• Ne ısı ne de gaz üretir.

Yan ürünü sıvı gübre elde etmenizi sağlar ki bu bokashi çayı da denilen yan ürün fermantasyon esnasında elde edilir.  Bitkileriniz için çok kıymetli ve besleyicidir, kökler tarafından kolaylıkla emilir. Ayrıca evinizin tüm giderlerine direk olarak dökerek, tesisatta iyi bakterilerin yerleşerek tıkanıklıkların açılmasını sağlar. Bu bakteriler normalden daha güçlü yağı, eti de parçalayabilen kolonilerdir. Sıvı gübreyi bitkilere kullanmadan önce 1 e 100 oranında klorsuz suyla sulandırmayı unutmayın. Bir LT suya 2 çay kaşığı ekleyin. Tesisatlara kullanım içinse sulandırmadan direk olarak lavabo giderlerine ve WC ye dökün. Bırakın, kötü kokular ve tıkanıklıklarla artık micro canlılarınız uğraşsın.

Bokashi hakkında yazılacak çok şey var

Bokashi hakkındaki bu ilk yazımda gereklilik ve faydalarını çok iyi sindirmenizi amaçlıyorum.

Bilinen tüm gübre ve kompost işlemlerinden daha verimli, daha çevreci, daha kolay ve daha sağlıklı bir sistemdir. Böcek, fare hatta minik sirke sineklerinin bile oluşamaması konu ile ilgilenmemesi belki en büyük avantajlarından birisidir.

Bokoshi kompost değildir. Yani bokashi aslında komposttan önce yapılan ve organik atıkları fermente edip, bir nevi onları turşulaştırma şeklidir. Sonrasında elde edilen çöp turşusu yani fermente edilmiş organik madde, isterseniz toprağa gömülerek kompost yapılır, isterseniz solucanlar bayıldığı için solucan yemi yapılır, isterseniz de sıvı gübresinden faydalanmak için yapabilirsiniz.

Temek mantığı, laktobasiller sayesinde, oksijensiz fermantasyonla atıkları bakterilerin fermente etmesidir.

Fermantasyon sonunda yiyecekler ayrışmaz ve parçalanmaz, tıpkı turşuda olduğu gibi bütün kalırlar ama fermente olurlar.

Toprağa gömdükten sonra topraklaşma süreci hızlıdır, en geç 1 aya kadar topraklaşma olur.

Elde edilen toprak direk bitki ekiminde kullanıldığı gibi, gübre olarak da kullanılabilir.

Bokashi yaptığımızda elde edeceğimiz kazançlar şöyle olacaktır;

Sıvı gübre,

Katı gübre ya da ekim toprağı.

Bokashi fermantasyonu, organik atık sorununu çözmenin en etkili, en toksinsiz ve sürdürülebilir yöntemidir. Ayrıca en maliyetsiz yöntemidir de diyebiliriz.

Bokashiye Neler Atılmaz?

Cam, Plastik, ağartılmış kağıt, ped, çocuk bezi gibi kirli şeyler atılmaz. Ayrıca kemik de atılmaz.

Bokashiye Neler Atılır?

Et ürünleri (kemik hariç), süt ürünleri, yağlar, yemek artıkları (pişmiş olanlar dahil), narenciyeler dahil tüm evsel organik atıklar bokashi fermantasyonuyla dönüştürülebilir.

Bokashi Yapmak için Nelere İhtiyacımız Var?

• Bugünden itibaren, yukarıda ayrıntıyla bahsettiğim organik atıkları kapalı küçük bir kovada tezgahınızda biriktirmeye başalayın.
• Hava geçirmez, altı musluklu ve içi süzgeçli gıdaya uygun bir kova edinin, ya da bunu evde kolayca kendiniz yapın.
• buğday, pirinç ya da yulaf kepeği siparişi verin. Çok fazla ve çok ekonomik bir ürün hepsi de.
• Laktobasiller için içinde tam 7 farklı suş olan ve 100 ML sıvıda 650 Milyon canlı bakteri olan, Organik Sertifikalı Probiyotik Turşu Suyu sipariş edin.

Siparişleriniz elinize ulaşınca,

Bokashinizi Kurun

• Atıklarınızı kovanın içine yerleştirdiğiniz süzgecin üzerine bastırarak ekleyin.
• Her 10 CM de bir, buğday kepeği ve probiyotik turşu suyu ekleyin.
• Kepeği elinizle serperek, atığın üzerini ince bir tabaka örtün, üzerini ıslatacak kadar probiyotik turşu suyunu ilave edin. 
• Probiyotik turşu suyunu kullanırken 250 ML 30 Kg luk bir kova için yetrli olacağını unutmayın. 
• Daha fazla bokashi için 5 li ekonomik paketi tercih edin, yoğurt yapmak ve içmek için de ideal olduğunu hatırlayın.
• Her katı bitirdiğinizde, muntazaman bastırın ve en üste gelince yine kepek ve probiyotik ilavesini yapın.
• Kovanın kapağını kapatmadan önce bir poşetle sıkıca bastırın, sıkıştırın kenarlara ve kovanın ağzını kapatın. Hava almayacak bir kapak sistemi olması şart unutmayın.
• Her gün kova musluğundan bokashi çayı, sıvı gübrenizi almaya başlayın. Bu çok önemli günlük olarak sıvı alınmalıdır.
• Bokashi sıvısının oluşması bazen bir kaç gün sürebilir, bekleyin.
• Kovanız bir seferde dolmadıysa endişelenmeyin zamanınız var. Günlük atıklarınızı biriktirin ve bokashi kovanızı günde yalnızca bir kez açarak atıkları kovaya aktarın, kepekleme ve probiyotik turşu suyu dökme, bastırma ve poşetle sıkıca örtüp kovayı yeniden sıkıca kapatın. Bunu yaparken kovanın ağzının çok uzun süre açık kalmaması gerektiğini unutmayın ve daime bunu sadece günde 1 kez, ya da 2 günde bir yapın.
• Kova tamamen doğduğunda çöp turşunuzu 15 gün fermente olması için bekletin, altından suyunu almaya devam edin. Ortam ısısınız 23 ile 30 derecede olması nemin de ortalama % 50 civarında olması fermantasyonun verimi açısından gereklidir.

15 Gün sonra Bokashi Kovasını Açın

Kovanızı açtığınızda üst kısmının beyazlaşmış olması normaldir. Üst kısmında siyah, mavi ya da renkli küf oluşması ise maalesef fermantasyonun doğru gitmediğini gösterir ki bunu sakın bitkilerinize vermeyin. Bir daha ki sefer için nerede hata yaptığınızı bulun, onu yapmayın, daha dikkatli çalışın ve başa dönüp, adım adım okuyarak tekrar deneyin. Moralinizi asla bozmayın çok kolay ve hızlı öğreneceksiniz asla vaz geçmeyin.

Bundan sonra ne yapacağız, Kompostlama nasıl olacak  konularıyla devam edecek bu yazı dizisi.

Kendi Bokashi kompostumun fotolarını ve Canlı olarak atölyesini yaptığım videoyu da buraya ekliyorum. Sorularınızı yorum olarak yazın lütfen, cevaplardan okuyan herkes yararlansın ve herkese kolay gelsin.